Eind november stroomde een zaal in Den Haag vol met professionals. De reden? Een bijeenkomst over de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) en de impact ervan op zelfstandig en interim professionals. Het onderwerp houdt al geruime tijd de gemoederen bezig, en met de invoering per 1 januari 2025 groeit de onzekerheid. Een verslag van de informatiebijeenkomst.
De bijeenkomst
De middag werd geopend door Renée Zweekhorst, directeur van OnlyHuman dat het zusterbedrijf van Zeelenberg is, die benadrukte dat de Wet DBA een ‘hot topic’ is voor professionals, bureaus en opdrachtgevers. De spanning in de zaal was voelbaar; de aanwezigen wilden precies weten wat de nieuwe wet zou betekenen voor hun positie als zzp’er. Hugo-Jan Ruts, editor-in-chief en uitgever van ZiPconomy, was uitgenodigd om de aanwezigen meer helderheid te geven.
Geschiedenis en context van de Wet DBA
“Ooit waren zzp’ers de helden van de samenleving,” begon Hugo-Jan. “Ze werden geprezen om hun ondernemerschap, met allerlei fiscale voordelen als stimulans. Maar sinds een jaar of tien is de houding veranderd.” Hij schetste hoe het aantal zelfstandigen explosief groeide: tussen 2014 en 2024 verdubbelde dit aantal tot 1,2 miljoen. Zzp’ers kiezen om verschillende redenen voor zelfstandig ondernemerschap. Sommigen, de ‘autonomen’, zoeken vrijheid, terwijl anderen, de ‘sociale vluchters’, het zien als een noodoplossing.
Met de Wet DBA wordt schijnzelfstandigheid aangepakt. Deze wet bepaalt of een zzp’er daadwerkelijk zelfstandig werkt of feitelijk in loondienst hoort te zijn. Hugo-Jan legde uit: “Vanaf 1 januari 2025 kunnen opdrachtgevers naheffingen van loonbelasting krijgen. De sancties richten zich op opdrachtgevers, niet op de zelfstandigen zelf. Toch is het essentieel om kritisch te kijken naar je eigen ondernemerschap.”
Impact op inzet van zelfstandige professionals
Veel zelfstandig en interim professionals maken zich zorgen. Komt er een stop op zzp-opdrachten? Zal er nog interim-werk beschikbaar zijn binnen de overheid? Hugo-Jan benadrukte dat een interim-opdracht een duidelijk project moet zijn en geen tijdelijke vervanging van een vaste medewerker. “Het draait om jouw unieke expertise,” zei hij. Hij noemde voorbeelden zoals een Transformatiemanager voor de opvang van vluchtingen of een Projectdirecteur Ontvlechting van gemeenten. En denk ook aan de implementatie van acties vanuit verbeterplannen bestuurlijke besluitvorming, of het opstellen van een college uitvoeringsprogramma voor de periode tot aan de verkiezingen of een proces opstellen ten aanzien van toekomstverkenning. Voorbeelden te over!
Toch is de praktijk complex. Hugo-Jan deelde dat de Rijksoverheid de inhuur van externen met 81% heeft afgebouwd in vijf jaar tijd. Een aanwezige merkte op: “Er bestaat weerstand op de werkvloer. Zzp’ers willen niet terug in loondienst, terwijl vaste medewerkers moeite hebben met de hoge tarieven van interimmers. Wat is wijsheid?” Hugo-Jan gaf aan: “Je moet worden ingehuurd vanwege je unieke expertise.”
Belangrijkste boodschap voor zzp’ers
Hugo-Jan benadrukte dat zzp’ers vanaf dag één moeten werken aan het overbodig maken van zichzelf. Dit betekent onderscheid maken met expertise, werken op projectbasis en heldere doelen stellen. “Het moet niet draaien om schijnzelfstandigheid, maar om echt ondernemerschap,” zei hij. Hij riep zzp’ers op om te evolueren van ‘uurtje factuurtje’ naar projectwerk met een duidelijke kop en staart.
Ondersteuning vanuit het bureau
Martin Staats, algemeen directeur van UMON, legde uit dat bureaus een belangrijke taak hebben in het begeleiden van zelfstandigen. “Voor de publieke sector is het extra ingewikkeld, zeker met raamovereenkomsten. We werken continu samen met opdrachtgevers om opdrachten veilig en correct te formuleren.” Hij benadrukte dat zelfstandigen scherp moeten blijven: “Er is niets mis met opdrachtgevers die bepalen wat je doet, maar zodra ze sturen op hoe je het doet, ontstaat er een risico. Dit vraagt om alertheid.”
De bijeenkomst eindigde met een duidelijke oproep aan zelfstandig en interim professionals: blijf scherp op je profilering, zorg dat je unieke waarde zichtbaar blijft en blijf in gesprek met je bureau en opdrachtgever. Zoals Hugo-Jan samenvatte: “Het moet gaan over je drijfveren als ondernemer, niet over de regels.”
Meer lezen over de Wet DBA en wat dit voor impact heeft op jouw opdrachten?